تاریخ زندیه (جانشینان کریم خان زند) نوشته ابن عبدالکریم علیرضا شیرازی

معرفی کتاب تاریخ زندیه

تاریخ زندیه اثری است تاریخی در حوادث مدت حکومت و احوال جانشینان کریم خان زند تا زمان انقراض سلسله زندیه که در ۱۳۶۵ منتشر شد. این کتاب از جمله منابع معدود در باب این دوره از تاریخ ایران و اثری ممتاز است. نویسنده آن، علیرضا فرزند عبدالکریم شیرازی از مورخان منتسب به دربار زند بود که پس از انقراض این سلسله  در حلقه دبیران دستگاه قاجاریه درآمد. وی، در نگارش این اثر، جانب اعتدال را نگه داشته است. درباره این دوره از تاریخ ایران دو رساله دیگر در دست است که سعید نفیسی ذیل تاریخ گیتی گشا به طبع رسانده است: ذیل اول اثر عبدالكـريـم بـن عليرضا الشريف شیرازی است که ناتمام است؛ ذیل دوم اثر میرزا محمدرضا شیرازی و مشتمل است بر تاريخ لطفعلی خان زند تا انقراض این دودمان به دست آقا محمدخان قاجار. این دو ذیل به انضمام تاریخ گیتی گشا دوره کامل تاریخ زندیه را شامل می شود. نفیسی و، پیش از او، ارنست بیئر، ایران شناس آلمانی و مصحح تاریخ زندیه، احتمال داده اند که ممکن است مؤلف این تاریخ یکی از نویسندگان ذیل تاریخ گیتی گشا باشد که ضبط نام او تصحیف شده است. لیکن با مقایسه متن این آثار مشخص گردید که تاریخ زندیه علیرضا فرزند عبدالکریم شیرازی اثری به کلی متفاوت با ذیل تاریخ گیتی گشا و متضمن اطلاعات تازه ای در باب جانشینان کریم خان زند است.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی (جلد دوم)