تاریخ عالم آرای عباسی نوشته اسکندر بیگ ترکمنان

معرفی کتاب تاریخ عالم آرای عباسی

اسکندربیگ ترکمنان مشهور به منشی، از فئودالها و درباریان بزرگ دوره صفوی و دبیر و منشی شاه عباس بود. او نگارش تاریخ عالم آرای عباسی را به مناسبت پایان سی امین سال سلطنت شاه عباس آغاز کرد و در سه جلد آن را به پایان رسانید. مؤلف، در این اثر پی جوی جنگها و پیروزیها و ایرانداری شاه عباس و نمودن پیشینه نسبی دودمان صفویان بوده است، و چون همزمان بسیاری از روی نمودهای لحظات تاریخی دوران خود بوده، توانسته است در تشریح و بازآفرینی دوران پرهیاهوی این زمان، هیجانها و تب و تابها را همانند خونی پر تحرك، جانمایه بافت گزاره تاریخی خود کند. اسکندربیگ، کتاب را به سه جلد یا (صحیفه) نامساوی بخش کرده است: صحیفۀ اول – نمودار نسبت خاندان صفوی و بیان چگونگی به قدرت رسیدن شاهان پیش از شاه عباس است. در این صحیفه، دوازده مقاله آمده که در چاپ سنگی پیشین تنها یک مقاله از مقاله های دوازده گانه آن چاپ شده است اما کتاب حاضر، در انتهای جلد دوم خود متن یازده مقاله یاد شده را به تمامی داراست. صحیفه دوم، در برگیرنده رویدادهای سی ساله نخستین حکومت شاه عباس می باشد، و صحیفه سوم که با مرگ شاه عباس انتها می یابد، از نیمه اول قرن یازدهم هجری به بعد همگام با پیشروی دیگر پدیدارهای رزمی و سیاسی نوشته شده است.