ذخیره خوارزمشاهی (چاپ عکسی از روی نسخه خطی کهن)

معرفی کتاب ذخیره خوارزمشاهی

ذخیره خوارزمشاهی اثری جامع در پزشکی و داروشناسی به زبان فارسی و یکی از مهم ترین منابع پزشکان و داروشناسان ایران تأليف سيد اسماعيل جرجانی (وفات: ۵۳۰)، شاگرد ابن ابی صادق نیشابوری (حدود  ۳۸۵ـ ۴۷۰) و پزشک نامدار دستگاه قطب الدین محمد بن انوشتگین خوارزمشاه (حکومت : ۴۹۱ – ۵۲۱) است، که عنوان کتاب اشاره به او دارد و خود آن به وی تقدیم شده است.

جرجانی، طی مقدمه، پس از شرحی درباره شرایط اقلیمی خوارزم و تأثیر آن در حال جسمانی اهالی و ذکر برخی از خوردنی‌های بومی آن سرزمین، در سبب تألیف کتاب، از بروز بیماری‌هایی ناشی از آب و هوای فصول و مصرف این خوردنی‌ها یاد کرده است. او همچنین متذکر شده که، در هر بابی از ابواب طب، آنچه را پزشک از علم و عمل باید بداند فراهم آورده و خواسته است طالبان را از مراجعه به کتب بسیار بی‌نیاز گرداند امری که، در زمان تعلم، تحقق آن آرزوی او بوده است. ذخیره خوارزمشاهی در اصل شامل نه «کتاب» (دفتر) بوده و مؤلف بر اثر خرده‌ای که بر او از جهت خالی بودن این اثر سترگ از بخشی در داروشناسی گرفتند، «کتابی» دیگر بدان افزود.