زبور مانوی

معرفی کتاب زبور مانوی

کتاب زبور مانوی مجموعه ای است از سرودهای مانوی که از آثار ادبی آیینی عصر ساسانی (قرنهای سوم و چهارم میلادی) به شمار است.

زبور مانند بیشتر آثار مانی در اصل به زبان سریانی، زبان مهم ادبی و آیینی آن عصر خاصه در بابل زادگاه مانی، سروده شده و بعدها به زبان‌های دیگر از جمله پارتی (پهلوی اشکانی)، فارسی میانه (پهلوی ساسانی)، یونانی، قبطی و چینی درآمده است. از متن زبور مانوی به قبطی برمی‌آید که در آثار مکتوب مانی دو زبور منظوم وجود داشته است. ترجمه قطعات مفصلی از یکی از آن دو به پارتی و نیز قطعاتی از آن به فارسی میانه و سغدی در دست است و، در پارتی، «آفرین بزرگان» عنوان دارد و این زبور مشتمل است بر دعاهایی خطاب به پدر بزرگی (برابر زروان که در رأس ایزدان مانوی جای دارد و شهریار بهشت روشنی خوانده می‌شود) و به ایزدان آفرینش سوم که امور جریان کنونی را بر عهده دارند. این متن حاوی بخش‌هایی است و، در هر بخش، عبارات معينى تكرار می‌شود. زبور دیگر «آفرین تقدیس» نامیده شده به این مناسبت که هر یک از دعاها با کلمه «قادوش» آغاز می‌شود. احتمالاً این زبور در زبان اصلی نیز همین نام را داشته است. در متن سغدی آمده است که این سروده‌ها سروده خود مانی بوده است. این زبور نیز، از نظر ساختار، همانند زبور یاد شده است.