سالهای ابری نوشته‌ی علی اشرف درویشیان

معرفی و خرید کتاب سالهای ابری

کتاب سالهای ابری در سال 1370 توسط علی اشرف درویشیان در 2269 صفحه نوشته شد. حوادث رمان در کرمانشاه و مابین سالهای 1320 تا 1357 در جریان است. شخصیت های مهم داستان عبارتند از  شریف (جوان مبارز)، حامد (دایی بزرگ شریف)،  سلیم (دایی کوچک شریف)، بی بی (مادربزرگ شریف) و آقا مرتضی (کارگر چاپخانه)

خلاصه کتاب سالهای ابری

شریف (راوی داستان) پسرک خردسال با پدر و مادر و دو برادرش لطیف و بشیر و مادر بزرگ و دایی هایش (حامد و سلیم) و عمو الفت (شوهر مادربزرگ) در دو اتاق کوچک در محله ای فقیرنشین زندگی می کنند. پدر دکان آهنگری کوچکی دارد. عمو الفت شغل دائمی و مشخصی ندارد و زندگی او و مادر بزرگ از کار خیاطی مادربزرگ می گذرد.

وقتی دایی حامد را به سربازی می برند، جنگ سرتاسر دنیا را گرفته است. یک روز عصر دایی سلیم خبر می آورد که انگلیسی ها از مرز خسروی و قصر شیرین گذشته اند. اما ارتش دستور داشته است در مقابل آنها مقاومتی نکند و حالا سربازان ایرانی که حامد هم در میان آنهاست، در کوه های قلاجه در نزدیکی گیلان غرب شکست خورده و پراکنده اند. افرادی از خانواده خود را به آنجا می رسانند و دایی حامد را در میان دیگر سربازان گرسنه و زخمی پیدا می کنند و او را به شهر می آورند. سال های بعد از جنگ با قحطی و گرسنگی و کمبود نان و قند و شکر همراه است. بالاخره اول دایی سلیم که پسربچه دوازده ساله ای است و بعد دایی حامد و عمو الفت و پدر با تمهیداتی موفق می شوند کاری در شرکت نفت به دست آورند. اما عمو الفت با مشاجره ای که با کارفرمای انگلیسی می کند، کارش را از دست می دهد و کمی بعد پدر و حامد و سلیم نیز به جرم شرکت در اعتصاب کارگران، اخراج می شوند.

نقدی بر کتاب سال های ابری

رمان «سالهای ابری» شکل و بیان خود _ زندگی نامه دارد، اما نویسنده با بهره گیری از خاطرات و نقل قول های پدر، مادر، مادر بزرگ و همسالان آنها، در حقیقت زندگی چند نسل پیش از خود را در طبقه تهیدست بازگو می کند؛ طبقه ای که در جامعه فئودالی و با رابطه ارباب رعیتی شکل گرفته و اسیر فقر، خرافات و آداب و رسوم دست و پاگیر است و کوچ کردن و تغییر محل زندگی از ده به شهرهای کوچک و بزرگ نیز چندان تغییری در شکل و شیوه زندگی آنها نمی دهد. زیرا افراد این طبقه در شهر نیز، اسیر نظامی گسترده تر و پیچیده ترند و زندگی شان ادامه دردناک تر همان نسل های پیشین است.

علاوه بر این توجه نویسنده معطوف به اعتراض ها و مقاومت ها و مبارزه هایی است که افراد این طبقه پامال شده، چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی در دوره ای طولانی (اندکی بعد از تحولات دوره مشروطه تا انقلاب سال ۵۷) بر ضد طبقه فرادست بهره کش انجام داده اند و هر کدام به نوعی به شکست انجامیده است. بدین ترتیب رمان به صورت تاریخچه ای از مبارزه ها و شکست های اجتماعی و سیاسی سه نسل در می آید. حرکت و شکست هایی که برآیند همه آنها در سالهای قبل از انقلاب ۱۳۵۷ به صورت جنبش های چریکی و فعالیتهای فرهنگی بر ضد حکومت، خود را نشان می دهد و راوی را که در این سالها دوران جوانی را می گذراند، به سوی فعالیت فرهنگی و سیاسی بر ضد حکومت می کشد، تا پا به پای تعداد بی شماری از فعالان سیاسی آن دوره، خوف و خطر مبارزه و زندان و شکنجه و مقاومت را تجربه کند.

رمان با زاویه دید درونی به شیوه راوی _ قهرمان روایت می شود.

منبع: رمانهای معاصر فارسی / میمنت میرصادقی / انتشارات نیلوفر