سیاحت غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ

معرفی کتاب سیاحت غرب یا سیری در عالم ارواح

سیاحت غرب یا سیری در عالم ارواح اثر تخیلی محمد حسن آقا نجفی قوچانی (۱۲۹۵ – ۱۳۶۳ق)، مجتهد برجسته و روشنفکر حوزه‌ی علمیه‌ی نجف است که به سال ۱۳۷۱ به همت محمد باقر دستور در مشهد به چاپ رسید.

عالَمِ پس از مرگ از جمله مباحثی است که پیوسته فکر انسانی و اندیشمندان را به خود مشغول داشته، اخباری درباره‌ی آن روایت شده و آثاری تخیلی در وصف آن پدید آمده است. در عصر اسلامی، در روایات مربوط به معراج رسول اکرم صلّى الله عليه و آله و سلّم، از آن یاد شده همچنین آن جهان پُر رمز و راز در نوعی از انواع ادبی مصوّر گشته است. نمونه‌هایی از این دست را می‌توان در کتیبه‌ی کرتیر متعلق به عصر ساسانیان که در آن از بهشت و دوزخ سخن رفته؛ ارداویراف‌نامه از متون پارسی میانه، شرح سفر موبد اردیراف (اردا وِراز) به جهان دیگر؛ رساله‌ی الغفرانِ ابوالعلاء معری؛ رساله‌ی التوابع والزوابع ابن شهید در اندلس؛ و کمدی الهی دانته که ظاهراً از رساله‌ی الغفران متأثر است سراغ گرفت. از این نوع، به خصوص در ایران عصر قاجار، آثاری همچون خلسه‌ی اعتماد السلطنه، رؤیای صادقه‌ی سید جمال واعظ، و سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم بیک پدید آمد که سیاحت غرب آقا نجفی مبسوق به آن‌هاست. محمد حسن آقا نجفی، پس از آنکه به سال ۱۳۴۶ق / ۱۳۰۷ ش خاطرات چهل و سه سال از عمر شصت و هشت ساله‌ی خود را، از تولد تا بازگشت از نجف به ایران، در سیاحت شرق گزارش کرده، به سال ۱۳۱۲ش اثر تخیلی سیاحت غرب را نوشته که، در آن، حضور او در عالم برزخ مصوّر گشته است.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی – اسلامی / جلد چهارم / نوشته‌ی علی آل داود و احمد سمیعی (گیلانی) / انتشارات سروش / چاپ اول 1396