سیره و قیام زید بن علی نوشته حسین کریمان

معرفی کتاب سیره و قیام زید بن علی (ع)

سیره و قیام زید بن علی (ع) اثری است از حسین کریمان (۱۲۹۲ – ۱۳۷۲ش)، پژوهشگر معاصر، در تاریخ اسلام و شیعه در دو قرن اول هجری با محوریت قیام زید بن علی (ع) که به سال ۱۳۶۴ منتشر شد.

تألیف این کتاب به گفته‌ی مؤلف، در واقع، ادای دینی به زید بوده است. مؤلف، در ترجمه‌ی مجمع البيان طبرسی، ضمن بیان احوال شیعیان در عصر وی، با ورود به مباحث مربوط به زیدیه مبتنی بر نقلیات شهرستانی در الملل و النحل و ابن خلدون در العبر، مطالبی درباره‌ی زید نوشته بوده که بعدها به نادرستی آن‌ها پی برده است. وی به پیشنهاد استادش، شیخ محمد صادق نصیری سرابی، بر آن شد که با بهره‌جویی از منابع معتبر، به تألیف اثری در زندگی و قیام زید مبادرت کند تا خطای علمی خویش متأثر از نقلیات برخی منابع را جبران کرده باشد و با مطالعه‌ی بسیاری از آثار متقدّم و متأخر، توانسته است به این مهم دست یابد. کتاب مشتمل است بر سه باب و خاتمه. باب اول به شرح احوال و کرامات زید و اقوال بزرگان دین درباره‌ی او اختصاص دارد. در باب دوم اخباری نادرست درباره‌ی زید بن علی (ع) یا نسبت‌هایی که به او داده شده بررسی شده است از جمله ردیه‌ای بر این روایت که وی از شاگردان واصل بن عطا بوده است. باب سوم به تمامی اختصاص دارد به شرح قیام و شهادت زید؛ توضیحاتی درباره‌ی شرایط زمانه‌ی او؛ علل قیام و بررسی حقانیت آن و هر آنچه به شهادت او مربوط می‌شود. خاتمه در بیان کلیاتی است درباره‌ی فرقه‌ی زيديه.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی – اسلامی / جلد چهارم / نوشته‌ی علی آل داود و احمد سمیعی (گیلانی) / انتشارات سروش / چاپ اول 1396