عشق و سلطنت نوشته‌ی موسی نثری همدانی

معرفی کتاب عشق و سلطنت یا فتوحات کورش کبیر

عشق و سلطنت یا فتوحات کورش کبیر (۱۳۳۷ قمری؛ همدان؛ نگارش: ۱۳۳۴) رمانی تاریخی – عاشقانه از نثری همدانی است. مکان و زمان وقوع: اکباتان و فارس و سارد و بابل و اشاراتی به جاهای دیگر؛ ۵۶۱ تا ۵۳۶ پیش از میلاد.

ازی‌دهاک پادشاه سرزمین مَد (= ماد)، در پی خوابی در‌می‌یابد که نوه‌ی دختری‌اش تاج و تخت را از وی خواهد گرفت. پس به وزیر خود دستور می‌دهد که به محض تولد نوزاد او را پنهانی به قتل برساند. هارپاگوس، وزیر نیک‌نفس از این فرمان سر باز می‌زند و نوزاد را به چوپانی می‌سپارد و خود بر تعلیم و تربیت او همت می‌گمارد. پسر به جوانی می‌رسد و فنون جنگ و سوارکاری و آداب بزرگان را می‌آموزد. در همین اثنا پادشاه از زنده بودن نوه‌ی خود که کورش نام دارد آگاه می‌شود و به هر صورت، کورش به دربار راه می‌یابد و در آنجا عاشق دخترخاله‌ی خود، اِسپَنوی، می‌شود. کورش برای پرهیز از خطری که از جانب پدربزرگ تهدیدش می‌کند به فارس می‌رود. از آن پس فتوحات او آغاز می‌شود و شرح این فتوحات با ماجراهای عاشقانه‌ی تنی چند از سردارانش در هم می‌آمیزد.

عنوان تاریخ غیرت برای این کتاب تنها در چند آگهی که پیش از چاپ کتاب در روزنامه‌ی اتحاد درج شد به کار رفته است. بعدها نویسنده برای این رمان جلدهای دوم و سومی نیز نوشت، از این قرار: ستاره‌ی لیدی و سلطنت زمان کورش (۱۳۴۳ قمری)؛ سرگذشت شاهزاده خانم بابلی (۱۳۱۰ شمسی؛ کرمانشاه).

منبع: فرهنگ ادبیات فارسی / نوشته‌ی محمد شریفی / ویراسته‌ی محمدرضا جعفری / انتشارات معین / چاپ دوم 1387