پدیدارشناسی روح نوشته‌ی فریدریش هگل

معرفی کتاب پدیدارشناسی روح

پدیدارشناسی روح اثری از گئورگ ویلهلم فریدریش هگل (۱۸۳۱-۱۷۷۰)، فیلسوف آلمانی، که به سال ۱۸۰۷ منتشر شد. هگل از این تذکر حرکت می‌کند که هر مرحله از آگاهی و هر درجه از واقعیت روحانی ما ـ در این مرحله و در این درجه – چیزی است متفاوت با آن چه تصور می‌کنیم. شناخت به معنای داوری‌کردن به عنوان مرحله‌ای گذشته و منسوخ است. بنابراین، در فرایند روحانی، هر درجه‌ی بعدی، سرشار از شناخت امر حقیقی است که در درجه‌ی پیشین وجود دارد و بسط فعالانه‌ی آگاهی نمی‌تواند پیش از بازشناختن این روح مطلق به عنوان اصل و روح فرایندی که حیات آن را قوام می‌بخشد باز ایستد. تنها از این طریق است که آگاهی با مضمون خود کاملاً وحدت پیدا می‌کند. پس این فرایند عبارت از استقرار و جریان لحظه‌های متواتری است که در آن «من» به طور مداوم خود را اثبات و نفی می‌کند. در بسط روح می‌توان سه درجه‌ی اساسی را بازشناخت. آگاهی برون‌ذاتی؛ خودآگاهی فردی؛ عقل به عنوان آگاهی جماعت. تواتر این سه درجه آن‌گاه فهمیده می‌شود که بدانیم «من» در کوشش برای نشو و نمایافتن و خود را شناختن، در حوزه‌ی ذهن، بسط تاریخی انسانیت را تکرار می‌کند. فرایند پرورش انسان مشابه فرایندی است که تاریخ انسانیت نشان می‌دهد، و پدیدارشناسی روح نوعی فلسفه‌ی تاریخ نیز هست.

منبع: فرهنگ آثار (جلد دوم)؛ انتشارات سروش.