زندگینامه و خرید کتاب های امیل زولا

امیل زولا داستان نویس فرانسوی (۱۸۴۰ – ۱۹۰۲) از پدری ایتالیائی و مادری فرانسوی در پاریس زاده شد و کودکی را در شهر اکس در جنوب فرانسه که پدر به مناسبت شغل‌اش در آنجا اقامت داشت، گذراند. در هفت سالگی پدر را از دست داد و تا دوازده سالگی در شبانه‌روزی و سپس دبیرستان شهر اکس به تحصیل پرداخت و در آنجا با سزان آشنا شد. خانواده زولا پس از مرگ پدر دچار تنگ‌دستی شد و در ۱۸۵۸ شهر اکس را ترك کرد و در پاریس اقامت گزید. امیل پس از پایان رساندن تحصیلات دبیرستانی در مدرسة سن‌لوئی، خود را برای امتحان در رشته علوم آماده کرد و بر اثر چند بار شکست در امتحانات، دنباله تحصیل را رها کرد. ابتدا در اداره گمرك به كار پرداخت، پس از آن در فوریه ۱۸۶۲ در کانون انتشارات هاشت مسؤولیت توزيع را بر عهده گرفت. شغل جدید، زولا را با بزرگان ادب مانند لامارتین و میشله و سنت بوو آشنا ساخت. زولا ابتدا طرفدار رمانتیسم بود و به آثار هوگو و موسه و لامارتین علاقه مند. آثار نخستین او نیز رنگ رمانتیسم داشت و از احساس شاعرانه برخوردار که به هیچ‌وجه با شيوه نگارش دوره میانسالی او مشابهت نداشت. در ۱۸۶۴ اولین کتاب زولا به نام قصه‌هایی برای نینون گوشه‌هایی از زندگی او را در دوره جوانی نشان می دهد و با عشق شدید به طبیعت همراه است. این کتاب توجه عده‌ای از منتقدان را به خود جلب کرد. سال بعد کتاب اعتراف کلود (۱۸۶۵) انتشار یافت. در این هنگام زولا از رمانتیسم دست برداشت و به استادان جدیدی چون بالزاك و فلوبر و استاندال روی آورد، اما نوشتن رمان‌های مختلف که با هم ارتباط معنوی نداشت، زولا را قانع نمی کرد و انتشار کتاب «ديباچه‌ای بر مطالعه علم پزشکی تجربی» اثر کلود برنار وی را به راهی کشاند که پیوسته در انتظارش بود. پس به فکر نوشتن رمان تجربی افتاد، به سبك رئاليسم عمق و شفافیت خاص بخشید و اساس مکتب ناتورالیسم را بنا نهاد. اولین رمانش در شیوه رمان‌های تجربی به نام ترز راكن (۱۸۶۷) در تاريخ مكتب ناتورالیسم نقطه عطفی به شمار آمد.

در نظر امیل زولا همچنان‌که جراح جسم بیمار را می شکافد تا بر آن تغییرات لازم را انجام دهد، رمان‌نویس نیز تغییرات عمیق جسمی قهرمانان کتاب خود را باید مورد بررسی دقیق علمی قرار دهد، پس به فکر خلق يك سلسله طولانی رمان تجربی افتاد با عنوان تاریخ طبیعی و اجتماعی خانواده‌ای در زمان امپراتوری روم که عنوان دیگرش له روگون ماکار است، شامل ۲۰ رمان که به تدریج منتشر شد و از برجسته‌ترین آثار مکتب ناتوراليسم به شمار آمد. زولا در نسب‌نامه دو خانواده که در پلاسان، شهر کوچکی در جنوب زندگی می کنند و میان اعضای آن‌ها وصلت‌هایی صورت می گیرد، بسیار تعمق می کند و مساله وراثت را در میان افراد این دو خانواده مورد بررسی قرار می دهد و نشان می دهد که چگونه اعتیاد به الكل یا ابتلای به بیماری سل در میان فرزندان این دو خانواده رایج می شود، چنانکه در نسل سوم خانواده که دارای یازده عضو است چهار بیمار و دو رنجور به وجود می آید. زولا چنین نتیجه می گیرد که مساله وراثت که خارج از اختیار بشر و نوعی جبر علمی است، چگونه به فعل و انفعالاتی منجر می شود که افراد جامعه‌ای را دچار انحرافات بی‌شمار روحی می سازد، رشته اصلی که قهرمانان داستان زولا را که تعدادشان به هزار و دویست می رسد، به یکدیگر می پیوندد، همین عامل وراثت است. زولا در دیباچه اولین رمان از این سلسله (۱۸۷۱) با عنوان ثروتمندي خاندان روگون، اصل ناتوراليسم را مطرح می کند و نشان می دهد که چگونه خانواده روگون در مدتی کوتاه صاحب ثروت بی‌شمار گشته است. پس از آن تا ۱۸۷۶ شش جلد از این سلسله داستان را منتشر کرد.

مکتب ناتورالیسم در اواخر زندگی زولا قدرت خود را از دست داد، اما سرنوشت آثار زولا به این مکتب بستگی کامل ندارد، زیرا وی در هنر رمان‌نویسی ابتکارهای جالب توجهی به کار برده و در تصویر اجتماع استعدادی بی‌نظیر و استثنائی نشان داده است. آثار زولا با آنکه بر جنبه‌های علمی زیست‌شناسی و مساله توارث و جبر علمی متکی است، از جنبه‌های شاعرانه و تغزلی و صور ذهنی خارق‌العاده نیز سرشار است. نفوذ زولا و مکتب ناتوراليسم او در نویسندگان ملل مختلف قرن بیستم انکارناپذیر است.

منبع: فرهنگ ادبیات جهان / زهرا خانلری / انتشارات خوارزمی