روزها (سرگذشت) نوشته محمدعلی اسلامی ندوشن

معرفی کتاب روزها

کتاب روزها اثری در نوع ادبي خاطره‌نویسی و حسب‌حال‌نگاری است؛ نوشته‌ی محمدعلی اسلامی ندوشن (تولد: ۳ مهر ۱۳۰۴ ندوشن)، نویسنده و مترجم سرشناس، که در چهار جلد طی سال‌های ۱۳۶۳ – ۱۳۹۱ منتشر شده است.

روزها  آمیزه‌ای است از خاطره‌نگاری و سفرنامه‌نویسی. نویسنده متذکر شده است که در گفته‌ها و گزارش‌های خود پابند صداقت مانده و بی‌کتمان حقیقت و به دور از هر خودنمایی یا لاف و گزاف حسب‌حال خود را با خوانندگان در میان گذاشته است. وقایع روزها به سه دوره‌ی متمایز تاریخ معاصر ایران – دوران رضا شاهی؛ بحبوحه جنگ جهانی دوم و ایام بعد از آن؛ دوران خفقان و سرکوب پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷- تعلق دارد.

صحنه‌ی احوال و حوادث محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین روستاهای ایران و شهرهای یزد و تهران و پاریس و لندن ـ سنتی‌ترین روستاهای ایران تا متجدّدترین شهرهای جهان ـ بوده است. نویسنده‌ی روزها، در این مراحل تاریخی و در این محدوده‌ی جغرافیایی دو نوع زندگی متعارض را تجربه کرده و با دو فرهنگ – فرهنگ بومی ایران و فرهنگ دنیای غرب – آشنا شده و در دو عالم قدیم و جدید و شرق و غرب زیسته است. جنبه‌ی جامعه‌شناختی و تاریخی از ویژگی‌های بارز روزهاست که نکته‌های بسیاری درباره‌ی تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران معاصر را در آن می توان یافت. نویسنده، در آن، ملاحظاتی روان‌شناختی و جامعه‌شناسانه درباره‌ی احوال و رفتار آدمیان و آداب و رسوم و طرز معیشت مردم و روش و منش اقوام در فرهنگ‌ها و مراتب بینش‌های سیاسی و اجتماعی اظهار کرده است. چگونگی زندگی مردم در دهی دورافتاده در بیش از هفتاد سال پیش، حدود آبادی و جمعیت این روستا، نوع آب و آبیاری و کشت و محصولات ده، توصیف خانه‌ها و لباس‌ها و غذاها و ظروف و ابزارها و دواها و پیشه‌ها، رسم معاملات، قیمت اقلام و خوراکی‌ها و اوزان، مزد کارگران، صنایع دستی و آداب و رسوم و افکار و معتقدات دینی ساکنان روستاها و شهرها، و شیوه‌ی مواجهه با مظاهر زندگانی جدید از جمله مضامین این اثر حجیم است.