پرندگان نوشته آریستوفانیس

راهنمای خرید کتاب پرندگان

پرندگان کمدی یونانی‌ایست اثر آریستوفانس (۳۸۰-۴۴۷ ق‌م)، نمایشنامه‌نویس یونانی، که عموماً آن را شاهکار این نویسنده می‌دانند. این نمایشنامه‌ی افسانه‌ای هجایی، که در تئاتر باستان مقامی خاص دارد، در ۴۱۴ ق‌م در آتن نمایش داده شد. دو آتنی، یکی به نام پیستتایروس و دیگر به نام اولپیدس، به قصد گریز از عوام‌فریبی‌های شهر خود و محاکمه‌ها و شرانگیزها و سخن‌چین‌ها و نزاع‌های بی‌پایان سیاسی، به ترتیب، اولی طرقه‌ای و دومی زاغی را راهنمای خود می‌کنند تا ترئوس، شاه اساطیری خویشاوند آتنیان را بیابند: بنابر افسانه‌ای ترئوس به هدهدی تبدیل شده و در سرزمین شگفت‌انگیزی سکنا گزیده و برای ساکنان زندگی فارغ از هم‌و‌غمی فراهم آورده است. دو آتنی، پس از طی راه‌و‌بی‌راه‌های بسیار، سرانجام به محل سکونت ترئوس، که پنهان در اعماق بیشه‌ای است می‌رسند. نخست از دیدن نوعی گنجشگ، که کار پرندگان در لباس یک فانتزی جذاب، توهم کسانی را که، با اشاره به زندگی بی‌غم و فارغ از حکومت پرندگان، ترجیح می‌دهند که به زیان هم‌نوعان خود مملکتی در ابرها بسازند تا این‌که کمک کنند که نظمی به شهر خودشان بدهند، بی‌رحمانه به باد نکوهش می‌گیرد. آریستوفانس که دشمن «اوتوپیا» تحت همه‌ی اشکال آن است با دادن بُعد سیاسی غیر متعارفی به کمدی خود، که از حدود داستان فراتر می‌رود و رنگ بازی‌کردن با نماد را به خود می‌گیرد، از وجوه جهان فوق طبیعی برای بهتر استهزا‌ کردن ناآگاهیِ هـم فریبکاران و فریفتگان استفاده می‌کند: اولی‌ها را به سبب آن‌که زیاده در پی ارضای خواهش‌های خود با بنا کردن امپراتوری استواری بر بادند، و دومی‌ها را به سبب آن‌که پندار را به جای حقیقت می‌گیرند و تنها از طمع و بلاهت خود پیروی می‌کنند.

منبع: فرهنگ آثار (جلد دوم)؛ انتشارات سروش.