دسته‌بندی نشده
زندگینامه و خرید کتاب های میرزا فتحعلی آخوندزاده
میرزا فتحعلی آخوندزاده (يا آخوندف)، (۱۲۲۷ یا ۱۲۲۸ قمری (= 1812 میلادی)؛ شکی (= نوخا با نخو در جمهوری آذربایجان کنونی) – ۱۲۹۵ (= فوریه ۱۸۷۸)؛ تفلیس) متفکر؛ منتقد؛ نمایشنامه‌نویس؛ شاعر، متخلص به «صبوحی»؛ مترجم.
در کودکی به واسطه‌ی طلاق مادرش، از پدر جدا شد و در مشکین (از توابع اردبیل) زیر نظر عموی مادر که آخوند فاضلی بود تربیت و آموزش مذهبی یافت. در ۱۸۲۵ (= ۱۲۴۱ قمری) با خانواده‌ی عمو به ارسباران و سال بعد به گنجه رفت، و پس از بازگشت آنان همان‌جا ماند و به ادامه‌ی تحصیل پرداخت. اوایل دهه‌ی ۱۸۳۰ تحت تأثیر آشنایی با میرزا شفیع که شاعری وارسته و نام‌آور بود از روحانیت منصرف شد و به فکر خدمات دولتی و کسب علوم جدید افتاد. در ۱۸۳۴ (= 1250) به تفلیس رفت و به بارون روزن (فرمانروای کشوری روسیه در گرجستان) معرفی و با سمت مترجمی زبان‌های شرقی وارد خدمت دولت روس شد و تا پایان عمر در همین شغل ماند و به درجه‌ی سرهنگی نائل گشت. در تفلیس مطالعات خود را عمق و وسعت بخشید و با بسیاری از متفکران و همچنین هنر تئاتر آشنا شد و در نیمه‌ی اول دهه‌ی ۱۸۵۰ به تأليف آثاری در این زمینه پرداخت. او فردی نواندیش بود و آثارش گواهی بر جسارت و پیشگامی‌اش در زمینه‌ی اندیشه و تفکر است. از جمله مساعی او، تحقیق در باب معایب خط فارسی و تلاش در جهت تغییر آن و حتی ابداع نوعی الفبا است که مخالفت روحانیون با این مسئله اعتقاد او را به این که دین مانع پیشرفت است، راسخ‌تر ساخت. وی را عموما نخستین منتقد تاریخ و ادب و نمایش در ایران شناخته‌اند.
آخوندزاده از پیشکسوتان نمایشنامه‌نویسی در آسیا به شمار می‌‌آید و آثار او اگر چه به زبان ترکی نگاشته شده، اما اولا به سبب اصلیت ایرانی او و ثانيا به خاطر ترجمه فارسی ای که زیر نظر خود او از این آثار صورت گرفته است جزئی از ادبیات ایران محسوب می‌شود.
نمایشنامه‌های او که مضامینی انتقادی – اجتماعی دارد از طنزی دلچسب و همه‌پسند برخوردار است و غالبا متضمن نتایج تربیتی و مواعظ اخلاقی است. در این نمایشنامه‌ها حیات اجتماعی مردم به تصویر کشیده شده و اعمالی چون دزدی و راهزنی و قلدری و تقلب که در آن زمان برای مردان فضیلت به حساب می‌آمد مورد سرزنش قرار گرفته است.
مجموعه نمایشنامه: تمثیلات (ترجمه‌ی فارسی: ۱۲۹۱ قمری).
مکتوبات (۱۹۸۵ میلادی؛ دوسلدورف؛ به تصحیح م. صبحدم).
و چند اثر دیگر به ترکی.
کلیات آثار آخوندزاده در ۱۹۵۱ (= ۱۳۳۰) در بادکوبه منتشر شد.
منبع: فرهنگ ادبیات فارسی / نوشته‌ی محمد شریفی / ویراسته‌ی محمدرضا جعفری / انتشارات معین / چاپ دوم 1387
ادبیات ایران
ادبیات ایران
