توپ نوشته غلامحسین ساعدی

معرفی کتاب توپ

توپ (۱۳۴۷) کتابی است از غلامحسین ساعدی (۱۳۱۴ – ۱۳۶۴) در 193 صفحه. زمان وقوع حوادث داستان سال های آخر سلطنت قاجاریه و مکان آن در آذربایجان است. شخصیت های مهم داستان عبارتند از ملاهاشم (آخوند ده)، دلماچوف (ژنرال روسی) و رحیم خان (رئیس ایل قوجا بیگلو)

خلاصه ای از کتاب توپ

ملاهاشم، آخوندی که برای روضه خوانی در دهات و ایلات آذربایجان رفت و آمد دارد، از کدخدای یکی از آبادی ها خبر استقرار ژنرال دلماچوف روسی و سواران او را در آن حوالی می شنود. ژنرال دلماچوف با یک عراده توپ به آن نواحی آمده تا رحیم خان رئیس ایل قوجا بیگلو را در اقداماتی که قرار است بر ضد مشروطه خواهان انجام دهد، کمک کند، اما از آنجا که بین او و رحیم خان رنجشی پیش آمده، توپ خود را بر سر راهی که محل عبور ایلات است مستقر کرده تا هر ایلی را که از آنجا می گذرد، تار و مار کند.

شرح و تفسیر

در رمان «توپ» با برهه ای از تاریخ آذربایجان در اواخر سلطنت قاجاریه روبرو هستیم؛ سال هایی که حوادث سیاسی پای قوای روسیه تزاری را به آذربایجان باز کرده است و حکومت مرکزی ضد مشروطه می کوشد با پشتیبانی ژنرال های روسی و استفاده از اختلاف های سران ایلات آذربایجان مانع فعالیت های مجاهدان مشروطه خواهی شود که به کمک بعضی از روحانیون محلی در میان ایلات و عشایر و ده نشینان مشغول گردآوری قوا هستند.
در چنین زمینه ای است که ملاهاشم روضه خوان ناگهان با فاجعه قریب الوقوع از دست دادن احشامی که در میان ایلات دارد، روبرو می شود و حیله ها و چاره هایی برای جلوگیری از برخوردها و نجات احشام می اندیشد.