سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی

معرفی کتاب سمفونی مردگان

سمفونی مردگان رمانی از عباس معروفی (تولد: ۱۳۳۶) است، که به سال ۱۳۶۸ منتشر شد. مضمون این رمان، همچنان‌که از آیات قرآن مجید مندرج در سرلوحه‌ی کتاب استنباط می‌شود، برادرکشی است ـ مضمونی تراژیک که قدمت آن به اسطوره‌ی هابیل و قابیل در کتاب‌های مقدس مسیحی و اسلامی می‌رسد.

محبوبیت «آیدین » پسر بزرگتر «جابر اورخانی» که، در پرتو هوش و ذکاوت خود، از کودکی مورد توجه پدر و مادر بوده، حسادت برادر کوچکترش «اورهان» را برمی‌انگیزد. آیدین، در نوجوانی، تصمیم می‌گیرد، به جای کارکردن در حجره‌ی پدر که آجیل‌فروش عمده‌ای در شهر اردبیل است، به تحصیل در دبیرستان ادامه دهد. اورهان، که برخلاف آیدین کارکردن با پدر را ترجیح می‌دهد، فرصتی به دست می‌آورد تا توجه پدر را جلب کند و به او نزدیک شود. مادر، برخلاف پدر، جانب آیدین را می‌گیرد و اورهان در خصومت نسبت به آیدین مصرتر می‌شود. حوادث رمان سمفونی مردگان در فضایی سرد و تیره و تار می‌گذرد – فضایی که خصوصیات اقلیمی شهر اردبیل، مکان وقوع ماجرا، و محیط خفقان‌زده‌ی دوران حکومت دیکتاتوری رضا شاه و به دنبال آن، فقر زدگی و ناامنی و شیوع بیماری در سال‌های بعد از وقایع شهریور ۱۳۲۰، در پدیدآمدن آن دخیل‌اند. این فضا، در مجموع، با مرگ و جنایت و جهل و تعصب و احساس حسادت و حرص، که بر سراسر داستان سایه انداخته است، همخوانی و تناسب دارد. اما این فضای تیره و مرگ‌آلود ناگهان با حضور ناپیدای دختری نوجوان روشن می‌شود و رنگی دیگر به خود می‌گیرد. مرگ اورهان در صحنه‌ی پایان کتاب می‌تواند نشانه‌ی نابودی پلیدی‌ها و پیروزی آزادگی و عشق باشد.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی – اسلامی / جلد چهارم / نوشته‌ی علی آل داود و احمد سمیعی (گیلانی) / انتشارات سروش / چاپ اول 1396