آن روزها نوشته طه حسین

معرفی کتاب آن روزها

آن روزها (الایام ) زندگی نامه طه حسین (۱۸۸۹ – ۱۹۷۳)، نویسنده مصری، به قلم خود او که در سه جلد در فاصله سال های ۱۹۲۹ – ۱۹۷۳ انتشار یافته است.

نویسنده در جلد نخستین با حساسیت بسیار، دوران کودکی خود را به رشته تحریر کشیده است. طه حسین، که در سن شش سالگی نابینا شد، فرزند کارمند فرودست پر فرزندی در روستایی واقع در مصر علیا بود. وی در این بخش از کتاب اوضاع خانوادگی مکتبی که برای حفظ قرآن بدانجا می رفت، روابط انسانی موجود در آن روستا، بافت اجتماعی و زندگی روحی – فرهنگی آن دیار را به همراه خرافات، سحر و جادو، شعبده بازی ها و قصه های عامیانه رایج شرح می دهد؛ از اولین کتاب هایی که خوانده است و در آن عهد رواج داشته است سخن می گوید.

جلد دوم (۱۹۴۰) درباره زندگی وی به عنوان دانشجوی دانشگاه اسلامی الازهر در قاهره با مدرسینی کاملاً محافظه کار آگاهی هایی در اختیار می گذارد. این وضع را با دقت و موشکافی وصف می کند و به ما می گوید که چگونه این روش وی را به مخالفت و اعتراض واداشته بدون آنکه بتواند در این دستگاه مبتنی بر سلسله مراتب سنتی و آبا و اجدادی به توفیقی دست یابد. درس های ادبیات و مجالس ادبی استثنایی بر این قاعده شمرده می شد: «هیچ چیز را از شعر و ادب برای راهنمایی اهل معنی به آزادی شوق انگیزتر نمیدانم، به خصوص برای شور و طلب جوانان، آن هم به صورتی که شیخ مرصفی آن را برای شاگردانش تدریس می کرد. وی آزادانه از شاعر، از راویان و مفسران و در پایان از لغت و ادب شناسان مكاتب مختلف انتقاد می کرد.  تفاوت بین سليقه نسنجیده از هریان را با ظرافت گفتار پیشینیان برملا می کرد و بین کندذهنی آنان و داوری نقادانه و فهم هنری پیشینیان فرق قایل می شد.» طه حسین سرانجام به دانشگاه دولتی غیر مذهبی که تازه تأسیس شده است می رود.
در جلد سوم که بعدها در ۱۹۷۳، آن هم چند ماه آن پیش از مرگ او، منتشر شد و از هر دو جلد پیشین حجیم تر است، مؤلف، که خود مشهورترین سیاست گذار فرهنگی مصر در این قرن به شمار می رود، با افکندن نظری به عمر رفته و زندگی سراسر نبرد و مبارزه خود با عقب ماندگی فکری به وصف پایان سال های تحصیلی خود در دانشگاه الازهر، که سرانجام افسردگی برای وی به ارمغان می آورد، و آزادتر شدن تدریجی زندگی معنوی در قاهره و فعالیت تدریسی استادان آلمانی و مصری در دانشگاه آنجا می پردازد.

منبع: فرهنگ آثار (جلد اول)