تاریخ اسلام کمبریج

تاریخ اسلام کمبریج

تاریخ اسلام کمبریج اثری است مشتمل بر تاریخ، فرهنگ و تمدن ملل اسلامی از آغاز تا قرن بیستم، نوشته گروهی از استادان برجسته مسلمان و غیر مسلمان دانشگاه های جهان که زیر نظر دانشگاه کمبریج منتشر شده است. کتاب حاوی هشت بخش و هر بخش منقسم بر چند فصل و مجموعاً پنجاه فصل و چند ضمیمه است.

بخش اول، با عنوان ظهور و استیلای عرب، از تاریخ عرب پیش از اسلام، آغاز و پس از بررسی عصر پیامبر (ص) و خلفای راشدین و امویان، به عصر عباسی منتهی می گردد. بخش دوم، با عنوان ورود اقوام صحراگرد، به بررسی ضعف و سقوط خلافت شرقی عباسی، تاریخ مصر و سوریه، همچنین آناتولی (از عصر سلاجقه و ظهور عثمانیان) می پردازد. بخش سوم به سرزمینهای اسلامی در عصر عثمانی از آغاز تا پایان، ایران به روزگار صفویان، آسیای مرکزی از قرن شانزدهم تا استیلای روسیه اختصاص یافته است. ضمیمه این بخش هم راجع است به فرمانروایان شاخ زرین، روسیه تزاری و روابط با مسلمانان آسیای میانه. در بخش چهارم، با عنوان سرزمینهای اصلی اسلامی در قرن اخیر، به کشورهای عرب زبان، ایران نو، اسلام در اتحاد شوروی، کمونیسم در سرزمینهای اصلی اسلامی و تحولات اقتصادی و اجتماعی آن پرداخته است. جلد اول کتاب در اینجا خاتمه می یابد و ضمایم آن شامل تبارنامه خلفا، امامان، سلاطین عثمانی، صفویان، کتاب شناسی و نقشه های جغرافیایی است.

جلد دوم با بخش پنجم و عنوان شبه قاره هند آغاز می شود که مشتمل است بر تاریخ هند پیش از استیلای گورکانیان، استیلای گورکانیان، سلاطین دکن، هند و پاکستان. بخش ششم درباره مسلمانان آسیای جنوب شرقی است از آغاز تا قرن بیستم. در بخش هفتم درباره افریقا و سرزمینهای غربی جهان اسلام، افریقای شمالی از آغاز اسلام تا دوران استعمار، و اسپانیا و سیسیل بحث شده است. بخش هشتم مشتمل است بر جامعه و تمدن مسلمانان از منابع تمدن اسلامی گرفته تا بررسی دیوان سالاری و اوضاع اقتصادی و اجتماعی و دینی و فرهنگ، عصر تجددگرایی ادبیات عرب، ادبیات فارسی، ادبیات ترک و ادبیات اردو، هنر و معماری، علوم و فلسفه، فنون نظامی. سرانجام، ضمایم جلد دوم شامل تبارنامه خلفای اموی اسپانیا، نقشه های جغرافیایی، کتاب شناسی و فرهنگ اصطلاحات است.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی (جلد دوم)