چشمهایش نوشته بزرگ علوی

معرفی کتاب چشمهایش

چشمهایش حول رابطه عاشقانه فرنگیس و استاد ماکان نقاش شکل می گیرد و عشق کیفیتی خیال انگیز به آن می بخشد، آنگاه دامنه اثر گسترش می یابد و مسائل سیاسی – اجتماعی دوره رضاشاه را در بر می گیرد. «جست وجو برای کشف ماجرا» بنیان صناعی این رمان را هم تشکیل می دهد. راوی کوشای رمان، ناظم مدرسه نقاشی است که برای نوشتن شرح زندگی و مبارزات استاد ماکان در صدد کشف رازهای زندگی او برآمده است.
جست و جو برای یافتن مدلی که استاد تابلو چشم هایش را از روی او کشیده، در ساختاری تابلو مانند دنبال می شود. نخست یک قاب داریم: آنجا که ناظم می کوشد مدل تابلو را بیابد. در این قاب، تابلویی قرار گرفته که روایتگر ماجرای آن، فرنگیس مدل تابلو است.
بزرگ علوی در چشم هایش نشان می دهد که استاد ایجاد تعلیق در رمان فارسی است. این اثر، از نظر تلفیق درون نگری روان شناختی با وصف واقعیت اجتماعی، نقطه عطفی در رمان نویسی ایران به شمار می آید و قهرمان آن، استاد ماکان که درگیر جدالی سخت بین عشق و وظیفه است، تبدیل به الگوی رفتاری نسلی از روشنفکران مبارز می شود.